przyczyny, objawy i wskazówki dotyczące łagodzenia dolegliwości

Wiele osób cierpi z powodu pieczenia oczu. Objawom często towarzyszą inne symptomy – swędzenie, zaczerwienienie oczu lub niewyraźne widzenie nie są rzadkością. Istnieje wiele przyczyn, które mogą wywoływać pieczenie oczu. Leczenie piekących oczu zależy również od przyczyny. W tym artykule poznasz przyczyny, dodatkowe objawy, które mogą się pojawić, a także sposoby leczenia piekących oczu.

Treść merytoryczna została sprawdzona przez Hansa-Jürgena Greina, autora specjalistycznego

Tłumaczenie na język polski zostało sprawdzone przez Marię Kaluza

W skrócie

• Pieczenie oczu może mieć wiele różnych przyczyn i często towarzyszą mu inne objawy.

• Do czynników wywołujących ten stan należą między innymi reakcje alergiczne, przemęczenie, leki i czynniki środowiskowe.

• Jednak pieczenie oczu mogą powodować również infekcje.

• To, czy konieczne jest leczenie, zależy od przyczyny. Jeśli dolegliwości utrzymują się dłużej, warto udać się do lekarza.

• Często aby złagodzić pieczenie wystarczy stosowanie nawilżających kropli do oczu, oszczędzanie oczu i odpowiednia higiena.

Czym jest pieczenie oczu?

Możliwe przyczyny pieczenia oczu

Objawy towarzyszące pieczeniu oczu

Co pomaga przy pieczeniu oczu?

Częste pytania dotyczące pieczenia oczu

Wiele osób w ciągu swojego życia przynajmniej raz doświadcza pieczenia oczu. Najczęściej jest to zaburzenie filmu łzowego, który ma za zadanie chronić oko. Składa się on z różnych warstw i zawiera wiele ważnych składników odżywczych, które przez cały dzień odżywiają zewnętrzne warstwy oka i chronią je przed wysychaniem. Mruganie powoduje regularną odnowę filmu łzowego i jego rozprowadzenie po powierzchni oka.

Jednak zaburzenie filmu łzowego powoduje suchość oczu. Jest to nie tylko nieprzyjemne, ale także zwiększa ryzyko infekcji i utrudnia mruganie. Każde mrugnięcie powoduje podrażnienie oka, co prowadzi do pieczenia i swędzenia. W zależności od przyczyny pieczenie może występować tylko w jednym oku lub w obu.

Jeśli zastanawiasz się, dlaczego pieką Cię oczy, istnieje wiele przyczyn, które mogą być za to odpowiedzialne. Jeśli dolegliwości występują tylko przez krótki czas, najczęściej jest to ostre podrażnienie oczu. W przypadku długotrwałych dolegliwości warto udać się do okulisty, aby sprawdzić, czy za pieczeniem oczu nie kryje się poważniejsza choroba.

Przemęczenie oczu

Jedną z najczęstszych przyczyn pieczenia oczu jest ich przemęczenie. Szczególnie obciążająca jest długotrwała praca przed ekranem komputera, ponieważ wiele osób mruga rzadziej, wpatrując się w monitor. Prowadzi to do coraz większego wysuszania powierzchni oka. Oprócz intensywnej pracy przed ekranem komputera, promieniowanie UV, suche lub zapylone powietrze w pomieszczeniach oraz brak snu mogą również zaburzać równowagę filmu łzowego, powodując nieprzyjemne pieczenie oczu.

Alergie

Również alergie mogą powodować pieczenie oczu. Alergeny wchodzą w reakcję z tkankami rogówki i spojówki, co może powodować takie objawy, jak pieczenie lub swędzenie. Ponadto oko próbuje wypłukać alergeny, co prowadzi do zwiększonej produkcji płynu łzowego i łzawienia oczu. Przyczyną mogą być również nietolerancje kremów pod oczy lub kosmetyków.

Infekcje

Pieczenie oczu może być także spowodowane infekcjami. Częstą przyczyną są stany zapalne spojówek wywołane przez wirusy lub bakterie. Objawy mogą obejmować tylko jedno oko lub oba. Szczególnie zaraźliwą postacią infekcji oczu jest tzw. „epidemiczne zapalenie spojówek”, określane medycznie jako Keratokonjunktivitis epidemica. W przypadku tej infekcji często dochodzi do zaczerwienienia obu oczu i silnego obrzęku spojówki. Aby zapobiec zarażeniu innych osób, konieczne jest przestrzeganie bardzo rygorystycznych zasad higieny. Choroba zazwyczaj ustępuje samoistnie w ciągu około dwóch tygodni.

Oprócz zapalenia spojówek, przyczyną nieprzyjemnego pieczenia oczu może być również zapalenie rogówki lub zapalenie brzegu powieki. Jeśli objawy nie ustępują samoistnie w ciągu kilku dni, zaleca się wizytę u okulisty.

Czynniki środowiskowe

Czynniki środowiskowe również mogą podrażniać oczy, powodując pieczenie. Najczęstszą przyczyną pieczenia oczu jest dym papierosowy, ale dolegliwości mogą być spowodowane również przez kurz, pył, chlor lub smog.

Do czynników środowiskowych, które mogą powodować pieczenie oczu, należą również przeciągi i klimatyzacja, mogące negatywnie wpływać na równowagę filmu łzowego. Także niewielkie ciała obce w oku mogą powodować nieprzyjemne pieczenie.

Suche oczy

Niedobór lub nieprawidłowy skład filmu łzowego występują bardzo często. W takim przypadku pieczenie oczu może być objawem towarzyszącym faktycznej suchości oczu.

Soczewki kontaktowe

Uszkodzone lub zabrudzone soczewki kontaktowe są częstą przyczyną pieczenia oczu, które w tym przypadku może dotyczyć jednego lub obu oczu. W tym przypadku należy zwrócić szczególną uwagę na higienę. Być może nie tolerujesz dobrze swoich obecnych soczewek kontaktowych – w przypadku nietolerancji pomocna może okazać się zmiana soczewek na inne.

Pieczenie oczu wynika również z faktu, że moc soczewek kontaktowych nie odpowiada już aktualnej wadzie wzroku. W takim przypadku nieprzyjemne pieczenie oczu może być również spowodowane przez okulary.

Leki

Istnieją leki, które mogą negatywnie wpływać na film łzowy, powodując w konsekwencji suchość oczu – są to między innymi niektóre tabletki antykoncepcyjne, leki obniżające ciśnienie krwi, leki zawierające kortyzon, środki nasenne i antybiotyki. Pieczenie oczu występuje przez cały okres przyjmowania leku i zazwyczaj ustępuje po jego odstawieniu.

Pieczenie oka rzadko występuje samodzielnie – często towarzyszą mu też inne objawy, które są bardzo nieprzyjemne dla osób dotkniętych tą dolegliwością.

Zmęczenie oczu

Nieprzyjemne pieczenie oczu mocno obciąża osoby nim dotknięte i często prowadzi do zmęczenia oczu, które może objawiać się różnymi symptomami. Trudno jest utrzymać oczy otwarte, widziany obraz staje się niewyraźny, a dodatkowo pojawia się pieczenie i swędzenie. W wielu przypadkach przyczyną jest suchość oczu.

Łzawienie oczu

Łzawienie jest często objawem towarzyszącym pieczeniu oczu. Czasami jest to spowodowane zwiększoną produkcją płynu łzowego, jak ma to miejsce w przypadku reakcji alergicznych. Co ciekawe, suchość oczu może również powodować łzawienie. Niedobór płynu łzowego silnie podrażnia oczy, co powoduje odruch wzmożonej produkcji łez. W ten sposób fazy suchości i nadmiernego łzawienia oczu mogą się ze sobą przeplatać.

Zaczerwienienie oczu

Zaczerwienienia spojówek są kolejnym częstym objawem towarzyszącym pieczeniu oczu i ogólnie często występują jako nieswoisty objaw podrażnienia oczu. Zaczerwienienie powstaje w wyniku rozszerzenia naczyń krwionośnych, które stają się przez to bardziej widoczne. Dodatkowo częste pocieranie oczu może nasilać zaczerwienienie lub je powodować.

Swędzenie

Pieczenie i swędzenie oczu często występują jednocześnie. Szczególnie w przypadku czynników alergicznych objawy zacierają się, więc oprócz nieprzyjemnego uczucia pieczenia może również wystąpić swędzenie. Często dolegliwości nasilają się, gdy pocierasz oczy z powodu dyskomfortu.

Rozmazane widzenie

Jeśli pieczenie oczu jest spowodowane zaburzeniami filmu łzowego, często ostre widzenie jest utrudnione. Każda zmiana w filmie łzowym może wpływać na ostrość widzenia, ponieważ płyn łzowy zapewnia gładką powierzchnię oka, a tym samym umożliwia wyraźne widzenie. Jednak również przemęczenie i ciała obce w oku, które także mogą być przyczyną pieczenia, mogą powodować niewyraźne widzenie.

Sposób leczenia pieczenia oczu zależy w dużej mierze od jego przyczyny. Jeśli pieczenie występuje jedynie sporadycznie, często przyczyną są czynniki środowiskowe, przemęczenie lub suchość oczu. W takich przypadkach dolegliwości można często załagodzić domowymi sposobami. Jednak przyczyny te mogą również prowadzić do poważnych dolegliwości, które wymagają intensywniejszego leczenia.

W takim przypadku należy koniecznie zgłosić się do okulisty. Dotyczy to zwłaszcza sytuacji, gdy występują dodatkowe objawy, takie jak ból oczu lub pogorszenie wzroku, które mogą wskazywać na poważną chorobę. Jeśli pieczenie oczu jest spowodowane kontaktem z substancjami drażniącymi lub chemikaliami, jest to nagła sytuacja wymagająca natychmiastowej pomocy medycznej, aby zapobiec trwałym uszkodzeniom wzroku. W takim przypadku należy natychmiast dokładnie przepłukać oczy czystą wodą.

Domowe sposoby na pieczenie oczu

Istnieje wiele domowych sposobów, które mogą pomóc w przypadku pieczenia oczu, jeśli dolegliwości nie mają poważnej przyczyny:

• Przerwa dla oczu: regularnie rób krótkie przerwy, zwłaszcza po długim czasie intensywnej pracy przed ekranem. Zamknij oczy, połóż dłonie na powiekach i lekko uciskaj, jednocześnie delikatnie masując oczy. Ciepło dłoni wspomaga aktywację gruczołów powiekowych, które stabilizują film łzowy. Następnie należy kilkakrotnie mocno mrugnąć powiekami, aby dodatkowo pobudzić wydzielanie łez.

• Sen: odpowiednia ilość snu jest niezbędna dla regeneracji organizmu – dotyczy to również oczu. Szczególnie w okresach niedoboru snu ważne jest, aby zapewnić oczom wystarczającą ilość odpoczynku, ponieważ podczas snu mogą one zregenerować się po codziennym zmęczeniu. Brak odpoczynku może spowodować nasilenie objawów, takich jak pieczenie oczu.

• Ogórek: na pewno słyszałeś kiedyś, że plasterki ogórka nałożone na oczy działają jak kuracja odmładzająca. Ta metoda może być również pomocna w przypadku pieczenia oczu. Sok z ogórka wnika w skórę, zapewniając jej świeżość i energię. Jednocześnie jest to przyjemna przerwa dla oczu, ponieważ są one wtedy zamknięte, co umożliwia im odpoczynek.

• Szałwia: zalej liście szałwii lub herbatę szałwiową gorącą wodą i pozostaw do ostygnięcia. Następnie namocz czystą ściereczkę w płynie, lekko ją wyciśnij i połóż na zamkniętych oczach. Uspokajające działanie szałwii może pomóc złagodzić pieczenie oczu. Przyjemne ciepło stymuluje również gruczoły lipidowe w powiekach, co przyczynia się do stabilizacji filmu łzowego i łagodzi objawy zespołu suchego oka.

• Picie wystarczającej ilości płynów: aby organizm mógł wytwarzać wystarczającą ilość płynu łzowego, musimy dostarczać mu wystarczającą ilość wody. Dlatego pamiętaj, aby w ciągu dnia pić wystarczającą ilość płynów – co najmniej dwa litry.

• Świeże powietrze: suche, ogrzewane powietrze i duszne pomieszczenia obciążają oczy. Jeśli pojawi się nieprzyjemne pieczenie oczu, nawet krótki spacer na świeżym powietrzu może pomóc w ich ukojeniu. W słoneczne dni dodatkowo chroń oczy okularami przeciwsłonecznymi.

Higiena i pielęgnacja oczu

Właściwa higiena odgrywa ważną rolę w łagodzeniu lub nawet zapobieganiu pieczeniu oczu. Jeśli regularnie nosisz makijaż, wieczorem należy bardzo dokładnie go zmywać, aby nie zostawiać na skórze żadnych jego pozostałości. Również kremy pod oczy i inne produkty pielęgnacyjne należy dokładnie zmywać po zastosowaniu, aby odciążyć oczy.

Ponadto regularna pielęgnacja brzegów powiek może pomóc w ukojeniu oczu – zwłaszcza jeśli przyczyną pieczenia oczu jest stan zapalny brzegów powiek.

Unikanie przemęczenia

Jeśli pieczenie oczu występuje głównie podczas pracy przy komputerze lub innych czynnościach obciążających wzrok, należy robić regularne przerwy. Podczas pracy przy komputerze warto robić co najmniej pięciominutowe przerwy co godzinę, wyjść na świeże powietrze i spojrzeć w dal. Regularne, energiczne mruganie powiekami dodatkowo pomaga odpowiednio nawilżyć powierzchnię oka i złagodzić pieczenie.

Leczenie alergii

Jeśli przyczyną pieczenia oczu jest alergia, w pierwszej kolejności należy spróbować jak najbardziej unikać kontaktu z alergenami – w przypadku alergii na soczewki kontaktowe pomocna może być na przykład ich zmiana na okulary. 

Jednak nie zawsze można uniknąć objawów alergii. Jeśli na przykład cierpisz na katar sienny, masz stały kontakt z alergenami, co z kolei może prowadzić do pieczenia oczu. W takim przypadku należy opracować interdyscyplinarny plan leczenia alergii we współpracy ze specjalistami, aby złagodzić dolegliwości. Obejmuje to na przykład leki przeciwalergiczne, które lekarz może przepisać w razie potrzeby.

Wizyta u okulisty

Czasami poważna choroba oczu może być przyczyną pieczenia, jeśli objawy nie ustępują samoistnie w ciągu kilku dni. Dotyczy to również sytuacji, gdy przyczyną pieczenia oczu są urazy lub ciało obce w oku, którego nie można samodzielnie usunąć. W ramach badania okulista może ustalić dokładne przyczyny pieczenia oczu i zastosować odpowiednie leczenie.

Tutaj znajdziesz szczegółowe informacje na temat zdrowia oczu.