Dalekowzroczność: „Kiedy patrzenie przyprawia o ból głowy...!”
Dalekowzroczność, w języku fachowym hyperopia, właściwie oznacza dosłownie „nadwzroczność”. Brzmi to jak szczególna umiejętność, nie jest jednak ponadnormalną predyspozycją do patrzenia w dal, lecz dużym wysiłkiem dla oczu.
U osób dalekowzrocznych powstanie ostrego obrazu jest możliwe tylko dzięki nieprzerwanej, ciężkiej „pracy” mięśni rzęskowych. Mięśnie te automatycznie przy każdym spojrzeniu dokładnie nastawiają soczewkę oka. Nazywamy to akomodacją. Bez akomodacji przedmioty widziane przez dalekowzrocznych w dali również byłyby nieostre. U osób o silnej nadwzroczności nie pomaga nawet akomodacja. Nie jest już możliwe wyraźne widzenie w bliży, a w przypadku bardzo silnej wady nawet na wszystkie odległości.
Przyczyną hyperopii jest zbyt krótka gałka oczna, zbyt mała zdolność zbierająca rogówki bądź soczewki lub też wspólne występowanie obu tych cech. Jeżeli siła łamiąca soczewki oka jest zbyt niska, specjalista mówi o nadwzroczności rogówkowej lub soczewkowej. Natomiast jeśli gałka oczna jest za krótka, a siła łamiąca normalna, okuliści i optycy mówią o nadwzroczności osiowej. W przypadku „normalnego” oka gałka oczna mierzy około 24 milimetry. "Brakujący" milimetr przy nadwzroczności oznacza 3 dioptrie. Niezależnie od przyczyny: promienie świetlne nie są w wystarczającym stopniu skupiane na siatkówce, ognisko leży „za” siatkówką. Powstaje nieostry obraz.
Dzieci i młode osoby najpierw nawet nie zauważają, że są lekko nadwzroczne. Tę wadę wzroku automatycznie wyrównują dzięki elastyczności soczewki oka i nawet myślą, że bardzo dobrze widzą! Jednak „praca” mięśni rzęskowych i ciągłe korygowanie podczas patrzenia wywołują działania uboczne. U osób nadwzrocznych szybko pojawiają się bóle i zawroty głowy lub pieczenie i zmęczenie oczu. Patrzenie jest uciążliwe. Zwłaszcza podczas czytania i wykonywania prac w bliży.
Zdolność akomodacyjna, czyli nastawianie na ostre widzenie soczewki oka poprzez siłę mięśni, funkcjonuje jednak tylko do pewnego stopnia niemiarowości oka lub do pewnego wieku. Wraz z wiekiem zdolność akomodacyjna obniża się, obszar ostrego widzenia wciąż się zmniejsza. Najpóźniej w wieku 40 lat efekt ten jest zauważalny także u osób niemających wady wzroku. Nazywa się go starczowzrocznością (prezbiopia) – czytanie bez okularów staje się najpierw trudne, a potem niemożliwe. Osoby o lekkiej nadwzroczności, które w młodym wieku swoją wadę wyrównywały jeszcze dzięki „akomodowaniu”, potrzebują dużo wcześniej okularów do czytania.
Ciekawostka:
Czy wiedzieli Państwo, że prawie wszystkie dzieci są przeważnie lekko nadwzroczne? Hyperopia jest częścią procesu rozwojowego.
To, czy ktoś jest i w jakim stopniu dalekowidzem można stwierdzić podczas badania ostrości wzroku u lekarza okulisty lub optyka. W przypadku osób w młodym wieku wymaga to dobrego wyczucia ze strony badającego, ponieważ elastyczna soczewka oka jest odpowiednio nastawiana poprzez akomodację. W związku z tym istnieje ryzyko przeoczenia lekkiej formy nadwzroczności.
Podczas badania ostrości wzroku, ustala się, jaką wartość siły łamiącej musi mieć soczewka, aby skorygować wadę wzroku. Jeżeli optyk stwierdzi dalekowzroczność, wybierze szkło dodatnie (soczewkę skupiającą). Taka korekcja zmienia wpadanie światła tak, że promienie świetlne, podobnie jak dzieje się to u osób z okiem miarowym, skupiane są dokładnie na siatkówce. Dalekowzroczni potrzebują do korekcji dodatnich mocy optycznych. Dlatego przed liczbą dioptrii znajduje się znak plus, czyli na przykład +3 dpt.
